Eden według judeo-chrześcijańskiej Biblii to raj, ogród w którym stwórca, najwyższy Bóg Yahwe umieścił pierwszych ludzi Adama i Ewę. W jednym z poprzednich postów udowodniłem, iż samo stworzenie pierwszych ludzi miało miejsce zupełnie gdzieś indziej, a mianowicie w południowo-wschodniej części Afryki. Dopiero po jakimś czasie, pierwsi ludzie zostali przeniesieni na wschód, czyli do ogrodu Eden.
Wyjaśnia to, np. apokryficzna Księga Jubileuszów 3:9-10 :
9. A gdy Adam przeżył czterdzieści dni w krainie, w której został powołany do życia, zabraliśmy go do Ogrodu w Edenie, jego żona zaś przestąpiła próg Edenu osiemdziesiąt dni
10. później…
W takim razie, gdzie dokładnie leżał Eden?
To też wyjaśnia Biblia, a konkretnie Księga Rodzaju 2:10-15 :
10. Z Edenu zaś wypływała rzeka, aby nawadniać ów ogród, i stamtąd się rozdzielała, dając początek czterem rzekom.
11. Nazwa pierwszej – Piszon; jest to ta, która okrąża cały kraj Chawila, gdzie się znajduje złoto.
12. A złoto owej krainy jest znakomite; tam jest także wonna żywica i kamień czerwony.
13. Nazwa drugiej rzeki – Gichon; okrąża ona cały kraj – Kusz.
14. Nazwa rzeki trzeciej – Chiddekel; płynie ona na wschód od Aszszuru. Rzeka czwarta – to Perat.
15. Pan Bóg wziął zatem człowieka i umieścił go w ogrodzie Eden, aby uprawiał go i doglądał.
Mamy jasny przekaz, że z Edenu wypływała rzeka, która rozdzielała się na 4:
– Piszon – opływał cały kraj Chawila, w której znajdowało się złoto a także wonna żywica i czerwony kamień.
– Gichon – „okrążający całą ziemię Kusz”, nazwę kojarzoną z Etiopią.
– Chiddekel to współczesny Tygrys – wypływa z gór Taurusu Wschodniego położonych w Turcji i przepływa przez Syrię (40 km odcinek graniczny) oraz Irak, w dolnym biegu łącząc się z Eufratem w okolicach Al Qurnah i formując rzekę Szatt al-Arab, która wpada do Zatoki Perskiej.
– Peret to współczesny Eufrat – przepływa przez Turcję, Syrię i Irak w dolnym biegu w okolicach Al-Qurnah łącząc się z Tygrysem i formując rzekę Szatt al-Arab, która wpada do Zatoki Perskiej.
Chiddekel i Peret mamy dość dobrze umiejscowione, lecz Piszon jest w nieznanym kraju Chawila, a Gichon to prawdopodobnie Gion rzeka w Etiopii – Nil Błękitny. Jakby nie patrzeć, to nie pasuje do współczesnych teorii o umiejscowieniu Edenu na zachód od Mezopotamii, niedaleko Zatoki Perskiej, ale czy na pewno?
Juris Zarins utożsamiał Gichon z rzeką Karun w Iranie, a Kusz z krainą Kasytów, która obejmowała obszar Mezopotamii, regularnie zalewany przez Tygrys i Eufrat. Rzeka Karun uchodzi do tego samego obszaru na końcu Zatoki Perskiej co Tygrys, Eufrat i Wadi al-Batin (sugeruje się, że to ona jest rzeką Piszon, czwartą rzeką Edenu). Pogląd ten jest częściowo inspirowany poglądami Herodota, który uważał, że istniała zarówno Etiopia afrykańska, jak i azjatycka.
Sefer ha-Jaszar, średniowieczny hebrajski midrasz, twierdzi, że w czasach Enosa (Enosza), syna Seta, wnuka Adama, rzeka Gichon została dotknięta katastrofalną powodzią z powodu niegodziwości człowieka.
Tradycja rabiniczna nie interpretuje rzek dosłownie, uważa się natomiast, że reprezentują one miód, mleko, balsam i wino. Księga Rodzaju Rabba identyfikuje rzeki jako cztery krańce świata: Piszon jako Babilonię, Gichon jako Medię, Chiddekel jako Grecję, a Eufrat jako Rzym. Stwierdza również, że wszystkie wody na świecie wypływają u stóp Drzewa Życia.
Podobnie jak judaizm, islam traktuje rzeki Raju (anhār al-janna) jako niosące miód, mleko, wodę i wino (por. Q 47:15). Jednakże Hosseinizadeh zauważa, że nie są to te same rzeki, co w Biblii, ponieważ istnieją cztery rodzaje rzek, a nie cztery rzeki w tym wersecie.
Niezależnie od poglądów mistyków i proroków religijnych, ja chciałbym spojrzeć na ten temat od strony pragmatyka. Osobiście uważam, że umiejscowienie Edenu pod kątem geograficzno-religijnym nie jest pozbawione sensu, ponieważ obecne poszukiwania 4 rzek Raju błędnie skupia się na obecnym stanie świata.
Według mnie należy wziąć pod uwagę, iż Biblijny Eden istniał bardzo długo przed okresem ostatniej epoki zlodowacenia, która skończyła się około 11500 lat temu i przed wielką powodzią, która miała miejsce około 12500 lat temu. Przybliżone daty tych dwóch wydarzeń są podobne i prawdopodobnie chodzi o jedno i to samo wydarzenie.
W takim wypadku, przed wielką powodzią, poziomy mórz i oceanów były dużo, dużo niższe, co może sugerować, iż obecna Zatoka Perska, Omańska, Adeńska oraz Morze Czerwone były suchym lądem, tak samo jak część Morza Arabskiego. Może to również sugerować, iż rzeka Gichon przepływała przez obecną Arabię Sudyjską i Etiopię i łączyła się z Eufratem i Tygrysem.
W dalszym ciągu trudno rozszyfrować rzekę Piszon.
Z drugiej jednak strony, na zdjęciach satelitarnych, u zbiegu rzek Eufrat i Tygrys odkryto zasypane przez piasek stare koryta 2 rzek, które pasują do opisu Biblijnego. Jedna z tych rzek biegła na południowy-zachód przez tereny obecnej Arabii Saudyjskiej, druga na północny-wschód w kierunku Morza Kaspijskiego.
Możliwe, że Ogród Eden faktycznie znajdował się na południu Mezopotamii, lecz jak dotąd nie może tego potwierdzić.
Jak zawsze, odpowiedź na dzisiejsze rozważania, pozostawiam każdemu z osobna.
Zobacz również: https://pl.wikipedia.org/wiki/Eden_(raj)
